مبحث چهارم : مثلث نوردهی ( مثلث نورسنجی )

مثلث نورسنجی

یکی از مفهوم‌هایی که یادگیری عکاسی را برای ما آسان می کند، مثلث نورسنجی است. یک عکس برای اینکه به خوبی دیده شود و درخور توجه گردد می بایست دارای سه المان باشد که اصطلاحأ به آن مثلث نوردهی گفته می شود ، که عبارتند از : تنظیمات دریچه دیافراگم ، نرخ ایزو و سرعت شاتر که تعیین کننده‌ی میزان نوردهی به فیلم عکاسی یا سنسور دوربین دیجیتال هستند .

مثلث نورسنجی به ما کمک می کند تا نور رو بیشتر بفهمیم. در عکاسی، کلیه عملیات ریاضی که برای نورسنجی انجام می دهیم، توسط این مثلث کاملا ملموس میشود.

تا حالا فکر کردید که چرا اعداد در نورسنجی عجیب و غریب هستند؟ و میزان افزایش آنها حتی عجیب و غریب‎‌تر هم هست. دیافراگم از f/1.4 به f/2.8 افزایش پیدا میکند و نهایتا تا f/22 میره. سرعت شاتر میتواند ۱/۱۲۵ یا ۱/۲۵۰ باشد و حتی تا 8000/1 هم برسد. (اگه شرایط نوری خوب د). همین داستان برای ISO هم هست. جایی که از ۱۰۰ یا ۲۰۰ تا ۳۲۰۰ و ۶۴۰۰ و حتی بیشتر هم افزایش پیدا می کند.

 

ISO

ایزو در واقع میزان حساسیت دوربین شما به نور است. محدوده عمومی ISO از ۱۰۰ تا ۱۶۰۰ است. بعضی دوربین‌ها میتونن ISO را تا ۵۰ یا ۶۴ کم کنن و تا ۱۲٫۶۰۰ بالا ببرند. این امکانات معمولا در دوربین‌های سطح بالا و گران قیمت دیده میشوند. اصولا پایین بودن ISO یعنی سنسور شما نور کمتری جذب میکند. پس باید نور بیشتری در صحنه فراهم باشد تا به نورسنجی صحیح برسیم. بر همین اساس، هرچقدر ISO بالاتر باشد، سنسور نور بیشتری جذب می کند. پس در محیط‌هایی که نور محیط کم است، باید ISO رو بالا ببریم تا حساسیت سنسور بالا برود و نور بیشتری جذب کند.

اما نکته اصلی اینجاست: هرچی ایزو عکس کمتر باشد، رزولوشن و کیفیت خروجی عکس بالاتر خواهد بود. درسته که ISO بالاتر به شما اجازه میدهد در محیط‌های کم نور عکاسی کنید؛ اما باعث افزایش نویز تصویر هم میشود.

دوربین‌های DSLR میتواند به خوبی با ایزوهای بالا کنار بیایند. سنسورها، پردازنده‌ها و ابعاد بزرگ پیکسل‌های آنها، قادر به مقابله با نویز دیجیتال هستند. با این حال، به عنوان یک قانون، باید همیشه از کمترین ISO ممکن استفاده کنید. برای عکاسی در یک روز آفتابی، ایزو ۱۰۰ یا ۲۰۰ ایده‌آل است. اما اگر در فضای داخلی عکاسی می کنید مثل داخل منزل، ممکن است به ایزوهای ۸۰۰ تا ۱۶۰۰ نیاز داشته باشید.

دیافراگم :

دیافراگم به عنوان دومین ضلع مثلث نورسنجی، روزنه‌ای درون لنز شماست. در واقع روزنه دیافراگم مانند عنبیه چشم عمل می کند. یک دیافراگم باز (عدد کمتر) مثل f/2.8، دارای فاصله کانونی خیلی کوچکی است. یعنی هرجایی که نقطه فوکوس تان رو قرار بدهید، عمق کوچکی از سوژه واضح میماند و جلوتر یا عقب‌تر از آن، کاملا محو میشود.

یک دیافراگم بسته مثل f/16، تقریبا تمام صحنه رو داخل فوکوس نگه میدارد. چون محدوده کانونی بزرگی دارد. عکاسان منظره بیشتر دوست دارند از دیافراگم‌های بسته استفاده کنند تا کل صحنه (از پیش زمینه تا پس زمینه) رو کاملا شارپ و واضح ثبت کنند.به عدد دیافراگم که بعد از f نوشته میشه، (f-stop اف استاپ) گفته میشه. هرچی عدد اف- استاپ کمتر باشد، نور بیشتری از روزنه لنز عبور می کند و به سنسور میرسد. برای پایین نگه داشتن ISO، باید از دیافراگم‌های بازتر استفاده کنید.هرچی اف-استاپ بالاتر باشه، نور کمتری وارد لنز میشه. این یعنی به زمان نوردهی طولانی‌تری نیاز داریم. برای داشتن بوکه، عمق میدان کم و بک گراندهای زیبا، باید از دیافراگم‌های باز استفاده کنید.

شاتر :

سرعت شاتر ، سومین ظلع از مثلث نورسنجی است. تعریف شاتر: مدت زمانی که شاتر دوربین شما باز می ماند. هرچقدر این زمان بیشتر باشد، نور بیشتری از صحنه توسط دوربین ثبت میشود و عکس شما نور بیشتری خواهد داشت. سرعت شاتر بر حسب کسری از ثانیه بیان میشود. مثلا ۱/۲۵۰ ثانیه. یعنی شاتر دوربین، به اندازه یک دویست و پنجاهم ثانیه باز بوده و نور از آن عبور کرده است.

سرعت شاتر هم مثل دو عامل دیگر روی شارپنس و کیفیت عکس شما تاثیرگذار است. سرعت شاتر پایین‎تر (آهسته‌تر)، اجازه می دهد نور بیشتری ثبت شود. اما در عین حال موجب تار شدن سوژه شما می شود. (مخصوصا اگر سوژه متحرک باشد). سرعت شاتر بالاتر (سریعتر)، نور کمتری رو ثبت می کند؛ اما با فریز کردن سوژه، موجب می شود عکس شارپ‌تر و واضح‌تری داشته باشید.

بدون استفاده از سه‌پایه، توصیه نمی شود سرعت شاتر را کمتر از ۱/۱۰۰ ثانیه بگذارید.